Bir trafo (transformatör) merkezinin yüksek gerilim işletme sorumluluğu, Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği (EKAT) gereği zorunludur ve yalnızca bu konuda yetkili bir elektrik mühendisi tarafından yürütülebilir.
Aşağıda, trafo tesisleri için yüksek gerilim işletme sorumluluğu ile ilgili detaylı bir açıklama bulabilirsin:
TRAFO MERKEZLERİNDE YÜKSEK GERİLİM İŞLETME SORUMLULUĞU
NEDİR?
Trafoya sahip olan işletmeler (örneğin: fabrikalar, organize sanayi bölgeleri, büyük binalar)
yüksek gerilim (YG) seviyesinde elektrikle çalıştıkları için, bu tesislerin bakım, işletme ve güvenliğinden sorumlu bir YG İşletme Sorumlusu atamak zorundadır.
Bu sorumlu kişi:
Elektrik mühendisi olmalı,
EMO’dan (Elektrik Mühendisleri Odası) YG İşletme Sorumluluğu Yetki Belgesi almış olmalı,
İşletme ile yazılı bir sözleşme yaparak, sorumluluğu üstlenmiş olmalıdır.
HUKUKİ ZORUNLULUK
EKAT Yönetmeliği Madde 60 ve devamı kapsamında:
- Tüm özel ve kamu kurumları, kendi mülkiyetindeki trafo ve YG tesislerinin işletmesini belgelendirilmiş bir mühendis ile yapmak zorundadır.
- Bu görev, devredilemez ve başkasına bırakılamaz.
İŞLETME SORUMLUSUNUN GÖREVLERİ
Bir trafo tesisi için yüksek gerilim işletme sorumlusunun başlıca görevleri şunlardır:
1. Trafo Merkezinin İşletilmesi
- Trafo ve hücrelerin kontrolü
- Enerji kesme ve verme işlemlerinin güvenli yapılması
2. Periyodik Bakım ve Ölçümler
- Topraklama ölçümü
- Termal kamera ile sıcaklık kontrolü
- İzolasyon testi
- Parafudr ve OG hücre kontrolleri
3. Arıza ve Acil Durum Müdahalesi
- Arıza tespiti ve raporlanması
- Dağıtım şirketi ile koordinasyon
4. İSG ve EKAT Uygunluğu
- EKAT Talimatnamesine uygun çalışma ortamı sağlanması
- Personelin güvenli çalışması için gerekli talimat ve bilgilendirme
5. Raporlama ve Kayıt Tutma
- Aylık kontrol raporları
- Yıllık bakım raporları
- Olay/arıza raporları
GEREKLİ BELGELER
- EMO onaylı YG İşletme Sorumluluğu Sözleşmesi
- Mühendisin YG Yetki Belgesi (SGS)
- İşletmenin trafo tesisine ait teknik dokümanları (trafo gücü, hücre sayısı, projeler vs.)
- Yıllık kontrol raporları ve bakım belgeleri
OLUMLU SONUÇLAR
- Olası yangın ve elektrik kazalarının önlenmesi
- Sigorta firmalarının şartlarını yerine getirme
- Dağıtım şirketleriyle sağlıklı ilişki
- İSG denetimlerinden sorunsuz geçme
SORUMLU ATANMAMIŞSA:
Eğer trafoya sahip bir tesiste YG işletme sorumlusu yoksa:
- Enerji kesilebilir.
- Ağır para cezaları verilebilir.
- İş kazalarında sorumlular hapis cezasına kadar varan cezalar alabilir.
ÖRNEK DURUM:
Bir fabrikada 1600 kVA 34,5/0,4 kV trafo varsa, bu tesisin:
- 34,5 kV OG tarafı olduğundan YG işletme sorumluluğu vardır.
- Sorumlu elektrik mühendisi atanmazsa, enerji dağıtım şirketi müdahale edebilir.
- Her yıl bakım, ölçüm ve kontrol raporları hazırlanmalıdır.
SORU: Bu işi kim yapar?
Bu görev:
- Elektrik-Elektronik Mühendisleri
- EMO’dan SMM (Serbest Müşavir Mühendis) belgesi alarak yapabilir.
